خلاقیت اسلام
ادامه مطلب...
نمادهای اسلام نشانهها و نمادهای دیداری هستند که ناگفتاری و نانوشتاری اند و برای بیان آشنایی با اسلام یا یک سنت ویژه در اسلام که احساس شادی، غم، هواخواهی (طرفداری) و دیگر را برای مخاطب فراخوان میکند و یا حتی برای نشان دادن باورها و اندیشهها بهکار میرود.
برخی نمادها چون سبز از گاهها پیش و در بسیاری از جاها، با اسلام پیوند خوردهاند. دیگر نمادها دارای درازا و گسترهٔ محدود و کراندار هستند.
هنر اسلامی بیشتر از اینگونه نمادها برای نمایش اندیشههای پیچیده بهره میبرد (پیکرنگاری را ببینید). معماری اسلامی نیز اینگونه نمادها را برای آراستن ساختمانهای دینی همچون مسجدها، خوانگاهها، درگاهها و دیگر به کار بردهاست.
هلال و ستاره
هلال و ستاره نماد سنتی شهر قسطنطنیه (استانبول امروزی) بودهاست که بعدها توسط ترکان عثمانی به کار گرفته میشود و پس از آن به یکی از نمادهای اسلام تبدیل میشود. این نماد در پرچم کشورهای اسلامی ترکیه و پاکستان نمایان است.
امپراتوری عثمانی
برای اثباتپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است یا منابع ارایهشده بهدرستی ارجاع داده نشدهاند.
لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکیپدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید.
مطالب بیمنبع در آینده مردود و حذف خواهندشد.
امپراتوری عثمانی یک قدرت سیاسی امپراتوری بود که از ۱۲۹۹ تا ۱۹۲۲ میلادی در منطقه مدیترانه حکومت میکرد. این امپراتوری در اوج قدرت خود (قرن ۱۶ میلادی) مناطق آسیای صغیر ، اکثر خاورمیانه، قسمتهایی از شمال آفریقا، قسمت جنوب شرقی اروپا تا قفقاز را شامل میشد. قلمرو رسمی حکومت عثمانی در اوج قدرت به ۵/۶ میلیون کیلومتر مربع میرسید.
منشاء عثمانیان
عثمانیان شاخهای از ترکهای اوغوز بودند که در اواخر امپراتوری سلجوقیان ازترکستان به آسیای صغیر کوچ کردند. در آن زمان سلجوقیان روم که قسمتی از سلسله دولتهای سلجوقی بودند در این سرزمین فرمان میراندند. ترکان عثمانی اندک اندک در نواحی غرب آناتولی به یک قدرت منطقهای و متحد سلاجقه تبدیل شدند وبعدا جانشین سلجوقیان گشتند. ایشان نام خود را از عثمان که رهبر ایل ایشان بود گرفته بودند.
نخستین شاه سرشناس ایشان سلطان محمد دوم معروف به سلطان محمد فاتح، بود که توانست یا چیرگی بر قسطنطنیه (استانبول) به فرمانروائی امپراتوری روم شرقی پایان دهد. تاریخنگاران این زمان را پایان قرون وسطی و آغازرنسانس میدانند.
سلطان سلیم نوهٔ سلطان محمد بود که در جنگ چالدران شاه اسماعیل اول صفوی را در سال ۱۵۱۴ میلادی شکست داد و عثمانی بر مناطق غربی ایران دست یافت در نتیجه نواحی غرب ایران که شامل آذربایجان، سرزمین کردستان، و عراق بود از ایران جدا شد. در جنگ هاى بعدى آذربایجان به ایران برگردانده شد ولی سرزمین کردستان و عراق تحت کنترل عثمانی باقى ماندند.
سلطان سلیم با چیرگی بر سرزمینهای اسلامی خود را خلیفهء اسلام خواند. سلیمان قانونی فرزند او همدوره با شاه تهماسب صفوی بود و نیروهایش را تا پشت دروازههای وین هم رساند.
اقتدار و شکوه امپراتوری عثمانی
علامت امپراتوری عثمانی
دولت عثمانی به عنوان بزرگترین و پهناورترین دولت اسلامی پس از فروپاشی خلافت عباسی شناخته میشود. این دولت در سدههای هفتم و هشتم هجری (سیزدهم و چهاردهم میلادی) در سرزمین آناتولی ظهور کرد. از سده چهاردهم، به رهبری بایزید اول (ایلدرم بایزید)، قلمرو آن در قاره اروپا گسترش چشمگیر یافت و در اوائل نیمه دوم سده پانزدهم با فتح قسطنطنیه، به رهبری سلطان محمد دوم (فاتح)، در مقام تنها وارث امپراتوری امپراتوری روم شرقی (بیزانس) جای گرفت. بدینسان، در پایان سده پانزدهم دولت عثمانی به اوج اقتدار و شکوه خود دست یافت؛ اقتدار و شکوهی که بیش از یک سده دوام آورد. در این دوران، عثمانی نه تنها - از نظر وسعت قلمرو و کثرت اتباع، اقتدار نظامی و سیاسی، نظم و سامان اجتماعی و ثروت دولت و سعادت و رفاه ملت - اولین دولت اروپایی به شمار میرفت، بلکه از نیمه سده شانزدهم میلادی خود را وارث رسمی خلافت اسلامی و رهبر جهان اسلام نیز میدانست. در این زمان عثمانی کشوری پهناور بود که قلمرو آن در اروپا تا نزدیکی شهر وین (پایتخت امپراتوری هابسبورگ) امتداد داشت، بخش عمده سرزمینهای جنوب در یای مدیترانه و شبه جزیره عربستان را دربرمی گرفت، از شمال به رود دن و از شرق به مرزها ی ایران محدود بود. از منظر اروپاییان غربی این دولت مهمترین تجلی تمدن اسلامی به شمار میرفت و دادوستد و تعارضهای فرهنگی و سیاسی و نظامی با آن نقش اصلی در تکوین انگارهای داشت که غربیان از اسلام کسب کردند.
سرآغاز انحطاط امپراتوری عثمانی
مورخین مرگ سلیمان قانونی (۲۰ صفر ۹۷۴ ق./ ۵ سپتامبر ۱۵۶۶ م.) را نقطه عطفی در تاریخ عثمانی و سرآغاز فرایند انحطاط تدر یجی این دولت میدانند. در واقع، این انحطاط هر چند در اواخر سده شانزدهم میلادی، پس از مرگ سلیمان، رخ نمود و در نیمه اول سده هفدهم شتاب گرفت، ولی بنیانها ی اجتماعی آن در دوران حکومت سلیمان و در اوج شکوه دولت عثمانی تکوین یافت.
سیر افول مداوم دولت عثمانی مقارن و همپیوند با سیر ظهور و اعتلای روزافزون تمدن جدیدی است که در اروپای غربی سربرکشید. این دو تحول مواز ی بخش مهمی از فرایند عظیمی را شکل داد که سرنوشت بشر یت را در طول سدههای اخیر رقم زد و سرانجام در اوایل سده بیستم میلادی جغرافیای سیاسی کنونی جهان را پدید آورد.
عوامل انحطاط امپراتوری عثمانی
در بررسی علل انحطاط عثمانی باید نقش عوامل چهارگانه:
• افزایش جمعیت و عدم تناسب آن با اراضی زیرکشت،
• تأثیر سلطه غربیان بر قاره اروپا و ظهور اقتصاد جدید پلانت کاری،
• گشایش راه دریایی تجارت غرب با شرق،
• خرابکاری و مقابله نظامی و اطلاعاتی قدرتهای اروپایی معارض عثمانی،
را اصلی دانست و دو عامل بعدی رشد فساد در ساختار سیاسی و تحجر اندیشه دینی و سیاسی را فرعی تلقی کرد.
بنابراین، فساد در ساختار سیاسی و تحجر در اندیشه دینی را نباید بهعنوان عواملی تعیین کننده و سرنوشت ساز ارز یابی کرد. برای رسیدن به شناختی عینی و به دور از ذهنگرایی و خیالپردازی از علل واقعی تفوق غرب و افول عثمانی، و سایر دولتهای غیر غربی، باید بر نقش عوامل چهارگانه نخستین تأکید کرد و فساد در ساختار سیاسی و تحجر در اندیشه و ایستایی در فرهنگ را بنوبه خود به عنوان پیامد و معلول عوامل فوق بشناسیم.
نابودی امپراتوری عثمانی
امپراتوری عثمانی سالها چون ابرقدرتى بر گوشهای از جهان دربرگیرندهٔ، سرزمین کردستان، سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان فرمانراندند. با شکست در جنگ جهانی اول امپراتورى عثمانی فروپاشید و جای خود را به ترکیه داد. پس از فروپاشى امپراتورى عثمانی و پیدایش کشور ترکیه این نواحى به دست کشورهاى پیروز در جنگ، بعضا تقسیم و یا مستقل گردیدند.
دوران باستان
اولین نشانههای سکونت انسان در استانبول متعلق به عصر مفرغ است نشانههایی از سکونت انسان عهد مفرغ در فکرتپه واقع در بخش آسیایی استانبول پیدا شدهاست. همچنین نشانههایی از سکونت فنیقیها در کادیکوی موجود است.
دوره بیزانس
مستعمره نشینهای یونانی مگارا در سال ۶۶۷ قبل از میلاد این شهر را بنا نهادند و به افتخار پادشاه خود بیزاس نام آن را بیزانتیوم نهادند. در زمان جنگ های میان امپراطوری هخامنشی ایرانیان به رهبری داریوش کبیر در خلال جنگ هایشان با یونانیان شهر بیزانس را به تصرف خود در آوردند که تا پایان زمان سلطنت اردشیر درازدست همچنان در اختیار ایرانیان باقی ماند تا اینکه یونانیان در سال ۴۶۵ قبل از میلاد دوباره این شهر را باز پس گرفتند و از آن زمان یونانیان تا سال ۱۹۶ قبل از میلاد که امپراطوری روم بر این شهر تسلط یافت،بر بیزانس حکومت میکردند.
امپراتوری روم شرقی
در سال ۱۹۶ میلادی رومیان بر استانبول مسلط شده و شهر رو به خرابی نهاد به خصوص آنکه رومیان پایتخت جدید خود را به نیکومدیا (کوجاالی کنونی) منتقل نموده بودند. در این سالها گروههای بزرگی از رومیان به استانبول مهاجرت کردند. موقعیت سوق الجیشی استانبول امپراتور کنستانتین بزرگ را وا داشت تا در سال ۳۳۰ رم جدید را در محل بیزانتیوم بعنوان پایتخت امپراطوری روم شرقی بنا نهد که پس از مرگ وی این شهر قسطنطنیه یا کنستانتینوپولیس نامیده شد و نام روم جدید به فراموشی سپرده شد
امپراتوری عثمانی
فتح استانبول بوسیله عثمانیها
در ۲۹ ماه می سال ۱۴۵۳ سلطان محمود دوم فاتح بعد از ۵۳ روز محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد. محل این حفره امروزه به توپکاپی (دروازه توپ)معروف است. سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول آن را به عنوان سومین پایتخت امپراطوری عثمانی اعلام نمود. پس از فتح استانبول سلطان محمد فاتح کاخ توپکاپی و بازار استانبول را بنا مینهد و مدارس ، حمامها و بناهای زیادی در شهر ایجاد میکند. نقش معمار سینان در خلق آثار معماری این دوره برجسته بودهاست.
جمهوری ترکیه
زمانیکه جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا تغییر پیدا کرد. اما استانبول محوریت خود بعنوان مرکز تجاری ،صنعتی ترکیه را حفظ نمود و هم اکنون نیز بزرگترین شهر ترکیه میباشد.
پرچم ترکیه
پرچم قسطنطنیه
پرچم ترکیه دربرگیرندهٔ نشان ماه و ستارهاست که عموماً به علامت اسلام نیز شناخته میشود بر زمینهٔ سرخرنگ است. این پرچم از قبل اسلام نیز در آسیای صغیر استفاده میشدهاست.
پرچم ترکیه مدرن از ماه و ستاره سفید رنگ و پیش زمینه سرخ رنگ تشکیل شدهاست. رنگ سرخ پرچم ترکیه نشان پیشرفت جمهوری ترکیه و رنگ سفید استفاده شده در ماه و ستاره نشان پاکیزگی مردم ترکیهاست. ستاره امپراطوری عثمانی هشت گوشه بود که بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی ستاره هشت گوشه تبدیل به ستاره پنج گوشه گردید. ماه و ستاره در واقع نشان پیش از اسلام است. ماه نماد امپراتوری ساسانی ایران بود و به گونهای چشمگیر بر روی تاج شاهان آن نمود دارد.
شهر یونانی بیزانس سکه با نشان ماه و ستاره در سده چهارم پیش از میلاد ضرب نمود که به عنوان نشان رسمی و دولتی بر روی پرچمشان استفاده مینمودند. بر پایه افسانهها این به افتخار هکتی الهه ماه که شهرشان را از یورش دشمن در ۳۳۹ تا ۳۴۰ پیش از میلاد رهانید، بود. ماه و ستاره تا هشت قرن توسط شهر یونانی بیزانس مورد استفاده قرار میگرفت تا اینکه بوسیله بیزانسیها پرچم قسطنطنیه گشت. . امپراتوری عثمانی نیز در سده دوازده میلادی این پرچم را به عنوان نشانه دولت نگاه داشت. از آنجا که شاهان عثمانی در عین حال عنوان خلیفه مسلمین را داشتند، نزد اروپائیان طرح این پرچم به عنوان نماد اسلام شناخته شد. اکنون شمار بسیاری از کشورهای اسلامی ماه و ستاره را در نگارههای گوناگون به پرچم خود افزودهاند. نشانهٔ هلال احمر نیز از این تأثیر به کنار نبودهاست.
از جمله کشورهایی که نماد ماه و ستاره را روی پرچم کشورشان دارند عبارتاند از آذربایجان، ازبکستان، الجزایر، پاکستان، ترکیه، ترکمنستان، تونس، سنگاپور، مالزی و موریتانی.